Hamam İşletmeciliği Nasıl Yapılır? Hamam Açmak İçin Gerekli Belgeler
Hamamlar, dünyada oldukça popüler olmaya başlayan yapılar arasındadır. Türkiye ve Fas’ta bulunan geleneksel hamamlar genellikle Türk hamamı olarak bilinir. Bu ülkelerde yüzyıllar boyunca kültürel bir temel oluşturan bu geleneksel yapılar, şehri keşfetmekle geçen uzun bir günün ardından turistlerin temizlemek, detoks yapmak ve rahatlamak için uğradığı yerler arasındadır. Bu açıdan, hamam açmak yerliler arasında yeni iş fikirlerinden biridir. Birçok kişi, hamam açmak için oldukça yüksek maliyetlerin gerektiğini, bunun yalnızca lüks otellere has bir iş olduğunu düşünür. Oysa geleneksel Türk hamamlarının tamamına yakını lüks otellerde değil, mahalle aralarındadır. Burada önemli olan, hamamın bulunduğu yerden ziyade, iç dizaynı ve işletmesindeki kalitedir. Hamam açmak bu açıdan hiç de astronomik ya da hayalci bir iş fikri değildir. Bununla birlikte, hamam işletmeciliği yapmak, diğer iş kollarına göre bazı alanlarda daha zor olabilir. Bu yazıda, hamam açmak, hamam işletmeciliği yapmak ve bu alanda karşılaşılabilecek zorluklar üzerine birçok faydalı bilgi ve tavsiye bulabilirsiniz.
Geleneksel Türk Hamamları
Geleneksel hamamlarda üç oda bulunur: buğulamak için sıcak bir oda, ovalamak için sıcak bir oda ve rahatlamak için daha soğuk bir oda. Tüm hamamlar bu kesin düzene sahip değildir, ancak hepsinin üzerinde yükseltilmiş dairesel platformlara sahip sıcak mermer bir buhar odası vardır. Buhar odaları, odanın çevresinde bulunan küçük havzalara da sahiptir. Hamam ısıtma, buhar odasındaki sıcak su ve nem sirkülasyonu ile sağlanır. Bazı hamamlarda konuklar, ayrı bir odada olmaktansa genel kullanıma açık mekanda temizlenir. Çoğu hamam, masaj ve mum gibi ek hizmetler de sunmaktadır, ancak bunlar (Batılı turistler açısından) Batı dünyasındaki kaplıcalar kadar lüks görünmeyecektir. Temel anlamda, bir geleneksel Türk hamamında olmazsa olmaz yapı genel kullanıma açık bir banyodur. Buranın çevresinde kurnalar bulunur. Sadece bu yapıdan oluşan küçük hamamlar bile vardır. Bu oda, hamam ısıtma açısından kritik önemdedir çünkü sürekli sıcak ve buharlı bir yere sahip olmak, hamam işletmeciliği için birincil bir hedeftir.
Türk Hamamı Kullanımı
Yukarıda bahsedilen hizmetler, hamam açmak isteyen işletmecilerin olup olmamasına baştan karar vereceği gider kalemleridir. Bazı büyük hamamlar cinsiyete göre ayrılır: Kadınlar ve erkekler için ayrı taraflar bulunur. Daha küçük ölçekli hamamlarda ise kadınlar ve erkekler binayı farklı gün ya da saatlerde kullanır, böylece ayrışma sağlanır. Ancak kadın ve erkek ziyaretçiler asla birbirleriyle karşılaşmaz. İslam’da namazın şartları arasında bulunan abdest (namaz abdesti ve gusül abdesti) için Müslüman erkekler tarihte hamamları sıkça kullanırdı. Bu yüzden Osmanlı İmparatorluğu döneminde geleneksel Türk hamamları erkeklerin namaz ya da diğer ibadetlerden önce kendilerini temizleyeceği bir yer olarak ortaya çıkmış ve yaygınlaşmıştır. Bu nedenle, bazı hamamlar camilere bağlanırdı. Müslüman kadınlar hamamları sosyalleşmek için bir yer olarak kullanırlardı. Hamamlar nihayetinde dini bir gelenekten ziyade sosyal ve kültürel bir kurum haline geldi. Günümüzde hamam açmak isteyen kişiler, açacakları hamamın ne derece “geleneksel” olacağına baştan karar vermelidir. İç dizayn ve hizmetler de buna göre şekillenecektir.
Hamam İç Dizaynı
Hamamlar, kubbeli tavanlara, muhteşem sütunlara ve mermer bir iç mekana sahiptir. Geleneksel Türk hamamları bazı açılardan antik Roma hamamlarına benzer. Nitekim Osmanlı öncesi Doğu Roma yönetimindeki İstanbul’da da birçok hamam bulunmaktaydı. Bu açıdan İstanbul hamamları belli bir tarihi süreklilik ile günümüze ulaşmıştır. Banyo tesisleri yüzyıllar boyunca hayatiyetini sürdürmüş ve günümüze taşınmıştır. Ancak Osmanlı İmparatorluğu’ndaki popülerliklerinden dolayı bu yapılara tüm dünyada genellikle “geleneksel Türk hamamı” denir. Hamam açmak isteyen işletmeci adayları her şeyden önce hamamların bu tarihi mirasını bilmelidir. Ardından, tüm hamamların aynı inşa edilmediğini ya da aynı olanaklara sahip olmadığının farkında olmalı ve iş planını buna göre oluşturmalıdır. Yani yeni açılacak bir geleneksel Türk hamamı hem hamam ısıtma sistemleri hem de iç dizayn açısından elbette ki Doğu Roma ya da Osmanlı dönemindeki yapılardan farklı olacaktır. Ancak iç dizayn açısından bu tarihi yapılar model alınabilir. Bir geleneksel hamam açmak bu açıdan zorlayıcı görünebilir ancak doğru strateji geliştirildiğinde imkansız değildir.
Hamam Isıtma Sistemleri
Hamam Hizmetleri
Hamam açmak isteyen işletmeci adayları, hamamda verilen hizmetler hakkında önceden bilgi sahibi olmalıdır. Konuk hamama ilk girdiğinde, resepsiyonda çalışan kişiye hangi hizmetleri istediğini söyler. Yalnızca giriş için ödeme yapabilir veya bir görevli tarafından temizlenmek istediğini belirterek ekstra ödeme yapar. Ayrıca bir yağ masajı gibi ek hizmetler için de tercihini belirtebilir. İstanbul’daki bazı hamamlarda tüm kadınlara ücretsiz bir çift siyah iç çamaşırı verilmekte. Bunun gibi ekstra hizmetler farklı hamamlarda değişkenlik gösterebilir. Konuğun talep ettiği hizmetlere bağlı olarak, genellikle yanında taşımak için bir bilet ya da fatura verilir. Konuk öncelikle soyunma odasına yönlendirilir. Burada herkesin kişisel kullanıma özel dolaplar bulunur. Bu dolapları her bir konuk şahsen kullanabilir, özel eşyalarını buraya yerleştirebilir. Soyunduktan sonra konuklar banyo alanına bir havluyla girer. Bazı hamamlarda, sıcaklığa uyum sağlamak için sıcak bir odada konukların dinlenmesi sağlanır. Ancak hamam ısıtma konusunda bir eksiklik yoksa konuklar doğrudan banyo alanına da girebilir. dinleneceksiniz. Böylece konuk, direk olarak mermer platformun üzerine yaslanıp terleyeceği sıcak odaya giriş yapar.
Konuklar İçin Yıkanma Süreci
Konuk temizlik için ekstra ücret ödediyse bir görevli onu baştan aşağı sabun ve suyla temizler ve daha sonra küçük bir havzaya yönlendirir. Burada ılık su ile durulama işlemi yapılır. Belirtildiği gibi, tüm hamamlar aynı değildir. Bazılarında yıkanma ile durulanma yerleri farklı kısımlarda olabilir. Yine bazı hamamlarda sıcak suyla yıkanma işleminin ardından konuklar daha ılık bir yere, örneğin bir havuza yönlendirilir. Hamam ısıtma hedefleri tamamen karşılandıysa, tüm odalarda konuklar aktif olarak zaman geçirebilir. Bunun için sürekli sıcak su ve buhar sirkülasyonunun sağlanmış olması ve hamam izolasyonu işlemlerinin yapılmış olması gerekir. Yıkanma dışında masaj hizmetleri de hamamlarda verilir. Konuk bir masaj sipariş ederse, yıkanma sonrasında ayrı bir odaya geçer. Ancak bu masaj, spa gibi masaj çeşitlerinden genellikle farklıdır ve daha geleneksel tekniklerle yapılır. Bununla birlikte, bazı hamamlarda modern masaj teknikleri de uygulanır.
Hamam Açmak İçin Gerekli Belgeler
Türkiye’de çoğu hamam işletmesi ödeme için Euro’yu kabul eder. Çoğu Türk hamamında, temel bir banyo için yaklaşık 25 avro (yaklaşık 33 ABD doları) ve bir katılımcının temizliği için 30 ya da 35 avro civarında ödeme yapılır. Bir yağ masajı maliyeti ise 10 ila 15 euro arasında değişir. Hamam açmak isteyen işletmeci adayı, eğer masaj hizmeti vermeyi düşünüyorsa bunu önceden belirlemeli ve ne tür bir masaj hizmeti sağlanacağına karar vermelidir. Tam anlamıyla geleneksel bir Türk hamamı açmak istiyorsa masaj, geleneksel yöntemlerle herkese açık buhar odasında, tellaklar tarafından da yapılabilir. Hamam açmak için öncelikle uygun bir bina tutulmalıdır. Bunun ardından diğer masraflar iç dizayn, hamam ısıtma sistemi, hamam izolasyonu, zorunlu vergiler ve çalışan ödemelerinden oluşacaktır.
